Een van mijn hardloopmaatjes heeft een baan om jaloers op te zijn: zij is altijd in de natuur. Paula is adviseur voor verantwoorde recreatie bij Natuurmonumenten. Je weet wel: OERRR-speelbossen, geocaching, paardrijden, hondentraining, mountainbiken, hardlopen, nordic walking, biologisch lunchen en daar tussendoor moet er dan nog een broedplekje overblijven voor de ransuil en de veldleeuwerik. Samen delen we dezelfde schaarse natuur.

Dat is niet altijd makkelijk. Hondenbezitters vertikken het om hun hond aan te lijnen in een broedgebied. Ruiters pakken liever een looproute dan het ruiterpad en wandelaars lopen vier man breed over het fietspad. Dat leidt tot ergernis en soms ook tot natuurschade.

Terreinbeheerders zoeken in eerste instantie vaak de oplossing in (meer en grotere) verbods- en gebodsborden. HIER NIET FIETSEN!!! VERBODEN VOOR LOSLOPENDE HONDEN!!! Als dat niet werkt kloppen ze bij Paula en haar collega’s aan voor advies. Hoe krijgen we die recreanten in het gareel?!

Paula: “Als wij zo’n terrein gaan bekijken, krijgen we vaak wel begrip voor de recreant die zich niet aan de regels houdt. Er is dan bijvoorbeeld maar een klein stukje bos waar de hond los mag, ver van de parkeerplaats. Dat is niet handig voor iemand die zijn hond even lekker wil laten rennen. Of er zijn veel overhangende takken boven het ruiterpad. De ruiters hebben geen zin om een tak in hun oog te krijgen en wijken uit naar het wandelpad. Na een paar weken is het wandelpad onbegaanbaar door alle paardenhoeven, dus pakken de wandelaars het fietspad. Enzovoort, enzovoort.”

Dat klonk mij heel herkenbaar in de oren. Want hoe vaak gebeurt het je niet, als manager of veranderaar? Je wilt bepaald gedrag zien van je medewerkers, maar zonder het je te realiseren maak je het ze moeilijk om dat te doen. Je verwacht van medewerkers dat ze zich verantwoordelijk voelen voor hun eigen ontwikkeling en stuurt ze naar verplichte trainingen. Je wilt dat salesmensen meer maatwerk verkopen en baseert hun bonus op de omzet in standaarddiensten. Je wilt dat docenten experimenteren met nieuwe leertechnologie en maakt downloaden in het netwerk onmogelijk.

Stephen Kerr schreef al in 1975 een mooi artikel over dit verschijnsel: On the folly of rewarding A, while hoping for B. Geestig en verontrustend leesvoer voor iedereen die weleens een verandering heeft zien stuklopen.

Zó lost Paula het op in het bos: “Samen met de beheerder kijken we wat we kunnen veranderen in de omgeving. Door een paar simpele ingrepen kun je stimuleren dat mensen zich anders gaan gedragen. De laaghangende takken snoeien, even met de wals over het voetpad en eventueel een tijdelijke versperring om de gewoonte eruit te krijgen. Het losloopgebied verplaatsen of juist een nieuwe parkeerplek maken; daarmee maak je de hondenbezitters blij én je beperkt de overlast voor andere dieren tot een beperkt gebied.”

Mooi hè. Ik ben echt een fan van Natuurmonumenten (en van Paula) om de manier waarop ze ons bijna ongemerkt zetjes in de goede richting geven.

Probeer het zelf ook eens in je werk. Snoei de figuurlijke takken, zorg voor gebaande paden in de goede richting en creëer een virtueel losloopveldje. Haal er iemand bij die met je meekijkt en adviseert, als het je niet lukt om de bestaande constructies te ontwarren. Begin eens met een mooie wandeling door een Natuurmonument; ik loop graag met je mee.